بررسی واکنش ها به شهادت خادمان ملت در رسانه های جمهوری آذربایجان
رامین فرهودی – خبر تلخ سقوط بالگرد ریاست جمهوری به همراه چهار تن از خدمتگزاران نظام اسلامی که در رأس آنها شهید سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان قرار داشت در کشور همسایه جمهوری آذربایجان واکنش های رسانه ای مختلفی پدید آورد.
بخش اول: در ساعات نخست این واقعه ناگوار رسانه های جمهوری آذربایجان تلاش کردند تا تنها به انعکاس خبر «فرود سخت بالگرد» ریاست جمهوری متمرکز باشند. در این بین برخی از خبرگزاری های ضد ایرانی نیز تلاش هایی برای خالی کردن نفرت خود از رئیس جمهور انقلابی با تیترهای جهت دار انجام می دادند اما تقریبا با مدیریت دولت جمهوری آذربایجان این برنامه متوقف و در ادامه به انتشار سخنان آقای الهام علی اف رئیس جمهور جمهوری آذربایجان در رسانه ها تمرکز شد. در این اخبار تلاش می شد تا تاکید رئیس جمهوری آذربایجان بر جمله «خیلی ها نمی خواستند این دیدار و همکاری صورت بگیرد» تیتر اول باشد. در واقع دولت جمهوری آذربایجان می کوشید با استفاده از این تاکتیک فضای سنگین اتهام زنی به خود در قضیه سقوط بالگرد را خنثی نماید.
بخش دوم: پس از یافتن پیکر شهدا توسط گروه های تجسس ایرانی، انتشار نخستین تصاویر از محل سقوط بالگرد در رسانه های جمهوری آذربایجان آغاز شد. نکته جالب در این پوشش خبری استفاده از تولیدات داخلی شبکه های اجتماعی با متن موسیقی حزن انگیز بود که به عینه در رسانه های جمهوری آذربایجان و شبکه های اجتماعی وابسته به آن خبرگزاری ها منتشر می شد.
بخش سوم: تمرکز رسانه های جمهوری آذربایجان بر پوشش مراسم تشییع پیکر شهدا در شهر تبریز بود. حضور گسترده مردم تبریز در مراسم وداع با پیکر شهدای پرواز خدمت بهت و ناباوری خبرگزاری های جمهوری آذربایجان را در پی داشت، به نحوی که در مطالعه کامنت های درج شده در زیر این تصاویر در فضای اینستاگرام دو نوع واکنش عمده مشاهده می شد. نخست واکنش قشر آشنا به فضای داخلی ایران و علاقمندان به مرحوم شهید آیت الله سیدمحمدعلی آل هاشم امام جمعه تبریز و نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی بود که با دعا و آرزوی رحمت برای ایشان و همراهان شهیدشان ابراز همدردی خود را اعلام می کردند. اما قشر دوم کسانی بودند که در کشاکش گرایشات قومیت گرایی و ضد ایرانی خود اظهار نظرهای تلخی بیان می داشتند. نکته جالب توجه این بود که در رسانه های وابسته به خارج نظیر رادیو صدای آزاد آذری و بی بی سی آذری این نظرات علیه جمهوری اسلامی ایران سانسور و در رسانه های داخلی جمهوری آذربایجان به عینه انتشار یافتند.
بخش چهارم: انتشار فیلم منزل مادری شهید آیت الله رئیسی در شبکه های اجتماعی جمهوری آذربایجان موج جدیدی ایجاد کرد. نظرات منتشر شده در این ذیل این فیلم در پیج های متعدد با تکریم ساده زیستی و پاکدستی مسئولان جمهوری اسلامی ایران انگشت اتهام را به سمت سیاستمداران جمهوری آذربایجان برد و آنها را به انواع فسادهای اقتصادی در کشورشان متهم کرد. کاربران الگو شدن زندگی رئیس جمهور ایران برای سیاستمداران جمهوری آذربایجان و پایان دادن به نفرت پراکنی علیه جمهوری اسلامی ایران در این کشور را خواستار بودند.
بخش پنجم: انتشار سخنان مرحوم شهید آیت الله سیدمحمدعلی آل هاشم در صحن رضوی طی سال های گذشته در خطاب به مردم جمهوری آذربایجان واکنش های احساسی و معنوی بیشتری را در پی داشت. در این سخنان شهید آیت الله آل هاشم با بیانی ساده و شیرین ابراز امیدواری می کرد تا نگاه های دو سوی ارس به هم اصلاح و مهر و محبت جایگزین تفرقه و کینه توزی شود. بررسی پیام های کاربران در این پست ها نشان می داد که آنان با آرزوی رحمت برای این مرد بزرگ دولت جمهوری آذربایجان را به سانسور شدید خبری در جامعه آذری متهم کرده اند و اظهار می دارند: چرا دولت جمهوری آذربایجان اجازه انتشار چنین سخنان وحدت آفرینی را در فضای رسانه ای آن کشور نداده و باعث بدبینی مردم کشور علیه ایران اسلامی شده است.
بخش ششم: انتشار فیلم بازدید استاندار شهید آذربایجان شرقی از یکی از پروژه های عمرانی شهرستانی بود. مرحوم شهید مالک رحمتی در این فیلم با ابراز ناراحتی از چاپ بنرهای خوش آمدگویی برای خود پس از ورود به پروژه با یکایک کارگران از نزدیک احوالپرسی کرده و به آنان خسته نباشید می گوید. کاربران آذربایجانی با تحسین این حرکت با کامت گذاری در ذیل این پست ها از مسئولان جمهوری آذربایجان می خواستند تا رفتار خود را با شهروندان آذری مثل استاندار آذربایجان شرقی اصلاح کنند و از غرور بی حد و اندازه خود برای اصلاح کار مردم بکاهند.
بررسی رسانه های جمهوری آذربایجان طی پنج روز گذشته نشان داد که فضای مردمی تشییع پیکر شهدای خدمت در جمهوری اسلامی ایران بر جو رسانه ای دولت همسایه در شمال ارس تاثیر بیشتری داشته و طرف آذری ناچار از پوشش و ناتوانی از سانسور اخبار و حضور مردم بزرگ و شریف ایران به ویژه در استان آذربایجان شرقی به مرکزیت تبریز جلوه ای از محبوبیت مسئولان کشوری و استانی به ویژه قشر روحانیت یعنی آیت الله رئیسی و آیت الله آل هاشم را به نمایش گذاشته است. انتشار این اخبار شایعات درباره جو امنیتی سنگین بر جامعه ایرانی و عدم پذیرش روحانیت از سوی مردم ایران را در افکار عمومی جمهوری آذربایجان به کل زیر سوال برد و اکنون جامعه جمهوری آذربایجان با پنجره ای نو در مواجهه با مسایل جمهوری اسلامی ایران به ویژه مناطق آذری نشین در شمالغرب کشورمان روبروست.
